9-15 MAYIS 2025 ÇÖLYAK HASTALIĞI FARKINDALIK HAFTASI BASIN BİLDİRİSİ
Çölyak hastalığı, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten adlı proteine karşı bağışıklık sisteminin oluşturduğu anormal yanıt sonucu, ince bağırsaklarda hasar oluşmasına yol açan kronik ve ömür boyu süren bir sindirim sistemi hastalığıdır.
Toplumda her 100 kişiden birinde görülen çölyak hastalığı, tanı konulmadığı ya da tedavi edilmediği durumlarda bağırsak emilimi bozukluğu, besin eksiklikleri, büyüme-gelişme geriliği, kemik erimesi, kansızlık, infertilite gibi birçok sağlık sorununa yol açabilmektedir. Hastalığın tek ve en etkili tedavisi ömür boyu süren glutensiz diyettir. Bu diyetin uygulanması, hem semptomların kontrolünü sağlar hem de uzun dönem komplikasyonların önüne geçer.
Her yıl 9-15 Mayıs tarihleri arasında ülkemizde ve dünyada Çölyak Hastalığı Farkındalık Haftası kapsamında çeşitli bilgilendirme ve farkındalık etkinlikleri düzenlenmektedir. Bu haftanın amacı, çölyak hastalığı hakkında toplumu bilgilendirmek, tanı sürecini hızlandırmak ve çölyaklı bireylerin yaşam kalitesini artıracak sosyal ve sağlık politikalarına dikkat çekmektir.
Çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?
Çölyak hastalığı, çocuklukta ya da yetişkinlikte farklı şekillerde belirti verebilir. En sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:
Uzun süren ishal veya kabızlık
Karın ağrısı ve şişkinlik
Ağız içinde aftlar
Ciltte kaşıntılı döküntüler (Dermatitis herpetiformis)
Kilo kaybı veya kilo alamama
Büyüme-gelişme geriliği (çocuklarda)
Halsizlik ve demir eksikliği anemisi
Bazı bireylerde ise hastalık tamamen belirti vermeden, sadece kansızlık ya da kemik erimesi gibi dolaylı bulgularla ortaya çıkabilir.
Nasıl tanı konulur?
Çölyak tanısı, kanda çölyakla ilişkili antikorların (anti-endomysium, anti-transglutaminaz IgA vb.) saptanması ve ardından yapılan ince bağırsak biyopsisi ile kesinleştirilmektedir. Tanı öncesi glutensiz diyete başlanmaması önemlidir, çünkü gluten alınmadan yapılan testlerde yanlış sonuçlar elde edilebilir.
Tedavisi mümkün mü?
Çölyak hastalığının bilinen tek etkili tedavisi ömür boyu glutensiz diyet uygulamaktır. Bu diyetin dikkatli ve kararlı şekilde uygulanması, bağırsaklardaki hasarın düzelmesini ve semptomların ortadan kalkmasını sağlar. Glutensiz diyetin sürdürülebilmesi için gıda etiketlerinin okunması, çapraz bulaşma risklerinin önlenmesi, güvenilir ürünlerin seçilmesi gerekmektedir.
Çölyak hastaları için sosyal destek neden önemlidir?
Glutensiz ürünlerin erişilebilirliği, fiyatı ve sosyal hayatta karşılaşılan zorluklar, çölyaklı bireylerin yaşam kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu kapsamda çölyak hastaları için sağlık sisteminin yanı sıra gıda, eğitim ve sosyal hizmet alanlarında da destekleyici politikalar geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır.
İlimizde, Çölyak Hastalığı Farkındalık Haftası kapsamında toplumda farkındalığı artırmaya yönelik eğitim ve bilgilendirme çalışmaları yürütülmekte, glutensiz beslenmenin önemi vurgulanmaktadır. Ayrıca aile sağlığı merkezlerimizde çölyak hastalığı ile ilgili danışmanlık hizmeti verilmeye devam edilmektedir.
Toplumun her kesiminin, çölyak hastalığını tanıması, glutensiz yaşamın bir tercih değil, bir zorunluluk olduğunu anlaması ve çölyaklı bireylere karşı daha duyarlı olması, bu hastalıkla mücadelede çok değerlidir.
📍 Detaylı bilgi ve eğitim materyallerine T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü web sayfasından ulaşabilirsiniz:
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/dokumanlar-kronikhastaliklar.html